Kendimize ya da etrafımıza baktığımızda birçok insanın bacaklarında örümcek ağına benzeri kılcal damar oluşumları görürüz. Bedenin farklı bölgelerinde de ortaya çıkabilen bu oluşumlara örümcek ağı damarları (venleri) deniyor. Genelde görsel olarak rahatsızlık veren örümcek ağı venleri bazen kaşıntı, bacakta huzursuzluk ve yorgunluk hissi de yaratabiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Barlas çok yaygın görülen bu rahatsızlığı ve tedavi metotlarını anlattı.
ÖRÜMCEK AĞI DAMAR NEDİR?
Çok ince yapıda ve cildimize yakın olarak seyreden venlerimiz (toplardamar) bölgenin kan dolanımında misyon üstlenirler. Bunların bir kısmı genişleyebilir ve adeta bir örümcek ağı manzarası verebilirler. Bu nedenle de ‘spider’ / ‘örümcek ağı’ venler ismini alırlar. Bedenimizin rastgele bir bölgesinde karşımıza çıkabilseler de en sık olarak uyluk dış yanında ve baldır üzerinde görülürler. Kimilerinde yalnızca 1-2 noktada kırmızı, mavi yahut mor renkte oluşurken, başkalarında bacakta ve bedende çok sayıda alanda gelişirler.
ÖRÜMCEK AĞI DAMARLAR NEDEN OLUR?
1) Kalıtım
2) Yaşlanma
3) Hamilelik
4) Hormon içeren ilaçlar (örn. doğum denetim hapları)
5) Ömür tarzı
ÖRÜMCEK AĞI DAMARLAR NASIL ÖNLENİR?
1) Şayet kilonuz fazla yahut obez iseniz, sağlıklı beslenerek kilo vermeye çalışın. Kilo fazlası, bacak venlerinin üzerine binen yükü arttırdığı için örümcek ağı venlerine yol açar.
2) Şayet yaptığınız iş daima oturmayı yahut tıpkı konumda uzun mühlet ayakta kalmayı gerektiriyorsa, saatte bir, 1-2 kere yürümeye çalışın. Şayet bunu yapma talihiniz yok ise, ayak parmak uçlarınızda yükselip alçalma hareketini birkaç dakika yapın.
3) Ultraviyole ışınlarının yarattığı cilt harabiyeti, kollajen kaybı ve ciltte incelmeyi doğurur. Bu da spider venleri daha fazla görünür hale getirir. Kollayıcı kremler, güneşin yaratacağı hasarı ve cilt kanserini önlemede tesirli olduğu kadar, örümcek ağı venlerinin oluşumunu da engelleyebilir.
4) Keyif yahut iş için giydiklerinize dikkat edin. Dar giysiler ve yüksek topuklu ayakkabılar, bacaklardaki deveranı etkileyebilir. Vücudu yahut beli dar kıyafetlerden kaçınmaya çalışın. Alçak topuklu yahut düz-ortopedik tabanlı ayakkabılar baldır kaslarınızı daha güzel çalıştıracak ve dolanımı güzelleştirecektir.
5) Bacaklarınızı gün sonunda yahut içinde, kalbiniz seviyesine yükseltmeniz, bacaktaki kanın kalbe geri dönüşünü arttıracak, bacak venlerinin üzerine binen yükü de azaltacaktır.
SKLEROTERAPİ (KÖPÜK TEDAVİSİ) NEDİR?
SKLEROTERAPİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Klasik skleroterapi: İlacın direkt ve saf olarak örümcek ağı yahut daha kalın venin içine verilmesidir.
Köpük skleroterapi: Hava yahut karbondiyoksit ve oksijen ile karıştırılan ilacın köpük formunu aldıktan sonra, damarın içine verilmesidir. Günümüzde en fazla tercih edilen sistemdir.
Doppler görüntüleme altında skleroterapi (kimyasal ablasyon): Ciltte net olarak görülebilen damarların yanı sıra, daha derinde oldukları için gözle görülemeyen hasta venler de bulunabilir. Bunların doppler ultrason ile yerleri belirlenir ve bu sayede skleroterapileri gerçekleştirilebilir.
SKLEROTERAPİNİN YAN TESİRLERİ VAR MIDIR?
Skleroterapi, hastaların birçok için tehlikesiz ve tesirli olduğu kanıtlanmış bir tedavi formudur. Tedavinin bu mevzunun uzmanı tarafından yapılması en değerli kuraldır. Bu sayede hangi damara, hangi prosedürle ve ne dozda ilaç yapılacağı da yanlışsız olarak belirlenecektir. Aksi halde, ilacın damar dışına kaçırılması, uygun olmayan doz/içerikte ilaç verilmesi, kapatılan damarın çok uzun müddette yok olması yahut geçici/kalıcı cilt hasarını doğurabilir.
SKLEROTERAPİ İÇİN UYGUN BİR ADAY MIYIM?
Bacaklarda ister 1 adet isterse çok sayıda damar görülüyor olsun, bunun bir damar hastalığı olduğunu unutmamak gerekir. Yakınmaların bir kalp damar cerrahisi uzmanı tarafından dinlenmesi, bacağın muayene ve doppler incelemesinin kesinlikle yapılması gereklidir. Tüm bunların akabinde, bireyin skleroterapiye mi yoksa daha kapsamlı bir damar teşebbüsüne mi ihtiyacı olduğu belirlenecektir. Gebelere yahut yakın devirde gebelik düşünenlere skleroterapi uygulanmamalıdır.
İYİLEŞME SÜRECİ NASILDIR?
Skleroterapi sonrasında 10 gün müddetle giydirilecek ‘kademeli basınçlı çoraplar’, tedavinin muvaffakiyetini arttırırken, yeni damarların (‘matting’) görülme mümkünlüğünü azaltacaktır. Tedavi sonrasında oluşan lekeler genelde 1.5-3 ay içinde kaybolacaktır. Doktorunuzun vereceği birtakım kremler, kapanan damarların oluşturduğu lekelerin daha çabuk kaybolmasını sağlayacaktır.
YÜZEYEL LAZER TEDAVİSİ NEDİR?
Örümcek ağı venlerin ortadan kaldırılmasında kullanılan öbür bir tedavi formudur. Burada, skleroterapinin bilakis, damarın içine bir ilaç vererek değil, damara ısı uygulayarak kapatma ve yok etme hedeflenmektedir. Tedavi sonunda, genelde skleroterapi sonrasındaki süreçler gerçekleşecektir.
SKLEROTERAPİNİN LAZER’E ÜSTÜNLÜKLERİ NELERDİR?
1) Lazer’deki emel, ısı ile damarın yakılmasıdır. Bu nedenle de lazer uygulanırken, cildin bölgesel olarak soğutulması gereklidir. Skleroterapi’de ise, ısı gücü kullanılmadığı için, lazer nazaran çok daha ağrısızdır ve cilt soğutmasını gerektirmez.
2) Skleroterapi ile çabucak tüm istenmeyen venler hedeflenebilir. Halbuki ki lazer’de 0.5mm’den kalın bir yüzeyel ven yok edilmek istendiğinde ya süreç başarısız olacak yahut kalıcı cilt yanığı karşımıza çıkacaktır.
3) Lazer sonrasında, süreç alanında bazen pigment azalması (‘hipopigmentasyon’) görülebilir.
4) Süreç müddeti, skleroterapi’de çok daha kısadır.
5) Skleroterapi ile hastaların %80’inde, 3-4 seansta optimal sonuç alınırken, lazer ile daha fazla seans gerekecektir.
Örümcek ağı venler başta olmak üzere, bilhassa bacakta görülen istenmeyen hasta venlerin tedavisinde her iki formülde, hakikat kullanıldığında eksiksiz sonuç verecektir.
Bacaklarda ‘ven hastalığı / venöz yetmezlik’, hafif (görsel/kozmetik), orta yahut şiddetli etapta olabilir. Bunun saptanması doppler inceleme ile gerçekleştirilebilir. Orta/ileri venöz hastalık tespit edildiğinde, evvel alttaki problemli, içlerindeki kapakları geri kaçıran ven, ‘EndoVenöz Trunkal Ablasyon – EVTA’ ile tedavi edilmeli akabinde ciltteki örümcek ağı venlerinin tedavisine geçilmelidir. Aksi halde, yok edilen kılcalların yenileri kısa müddette geri geleceklerdir.
Örümcek ağı venlerin tedavisi sonrasında yine bu damarların görülüp görülmeyeceği, en sık sorulan sorulardandır. Bunun cevabı nettir. “Yok edilen damarlar geri dönmezler ancak yıllar içinde, birebir bölgede yahut farklı alanlarda, yeni örümcek ağı venler ortaya çıkacaktır. Bunun mühleti, büsbütün kişinin risk faktörleri ve hayat biçimi ile ilintilidir. Ne kılcal damarları ne de altta yatan damar hastalığını mutlaka önleyecek hiçbir yol yoktur.”